به نقل از «ایران اکونومیست»

ظرفیت 20 میلیارد متر مکعبی برای خرید گاز روس‌ها

تاریخ انتشار: ۲۴ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۰۱۳۳۲

با توجه به نیاز روسیه به ایران برای بازاریابی جدید گاز مازاد خود، راهبرد کشور باید خرید (نه سوآپ) گاز روسیه با دریافت تخفیف باشد تا بدین صورت یک گام جدی به سمت تبدیل به هاب گازی منطقه بردارد.

به گزارش ایران اکونومیست، میزان ذخایر اثبات شده گاز طبیعی روسیه تا پایان سال 2020 حدود 37.4 تریلیون متر مکعب بوده است که 19.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

9 درصد از کل ذخایر گاز طبیعی جهان را به خود اختصاص می‌­دهد و بزرگترین دارنده ذخایر گاز طبیعی جهان است.

این کشور در سال 2021 مقدار 701.7 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی تولید کرده است که 474.6 میلیارد متر مکعب آن به مصرف داخل رسیده است. روسیه در سال 2021 مقدار 15.1 میلیارد متر مکعب واردات و 241.3 میلیارد متر مکعب صادارت گاز طبیعی داشته است. همان‌طور که در جداول 1 و 2 قابل مشاهده است، بخش اعظم گاز صادراتی این کشور به مقصد اروپا بوده است.

جدول 1

 

جدول 2

 

از طرفی در سال 2021، کل واردات گاز طبیعی اروپا 390.5 میلیارد متر مکعب بوده که 303.8 میلیارد متر مکعب توسط خط لوله و 86.6 میلیارد متر مکعب به صورت ال.ان.جی بوده است. سالیانه حدود 150 تا 190 میلیارد متر مکعب گاز یعنی 35 تا 40 درصد نیاز مصرفی گاز اروپا از روسیه تامین می‌­شود.

این حجم گاز عمدتا از طریق 9 خط لوله و بخش کوچکی از طریق محموله‌های ال.ان.جی به اروپا منتقل می‌شود. درگیری روسیه و اوکراین و افزایش تنش بین روسیه و اروپا، صادرات گاز روسیه به اروپا را در معرض خطر کاهش جدی قرار داده است. بنابراین روسیه باید بازارهای جدیدی را برای صادرات مازاد گاز خود جایگزین کند یا میزان تولید خود را کاهش دهد.

وجود گاز مازاد روسیه، یک فرصت جدی برای ایران در تجارت گاز خود فراهم کرده است که هم اکنون نیز مذاکراتی با طرف روسی به منظور واردات و سوآپ گاز انجام شده است. با توجه به این امر، اتخاذ راهبرد صحیح در مورد تجارت گاز با روسیه دارای اهمیت بالایی است که در گزارش اندیشکده سیاست‌گذاری امیرکبیر با عنوان «ملاحظات راهبردی تجارت گاز ایران و روسیه» به آن پرداخته شده است.

* سه گزینه روی میز روسیه برای جبران کاهش صادرات گاز به اروپا 

با توجه به جنگ روسیه و اوکراین و اعمال تحریم از طرف اروپا و آمریکا، صادرات گاز طبیعی روسیه دچار تغییراتی شده است. روند جریان روزانه صادرات گاز طبیعی روسیه طی سال‌های 2019 تا 2022 در تصویر 1 قابل مشاهده است.

 

تصویر 1

مطابق تصویر فوق، با فرض ادامه روند فعلی یعنی در صورتی که روسیه در 5 ماه باقیمانده تا پایان سال 2022 به طور متوسط 100 میلیون متر مکعب در روز صادرات داشته باشد، صادرات سالانه گاز طبیعی روسیه به اروپا در سال 2022 نسبت به سال گذشته تقریبا 70 میلیارد متر مکعب کاهش می‌­باید که این مقدار به صورت مازاد برای صادرات در دسترس قرار می‌­گیرد. گزینه‌­های جدی روسیه برای جایگزینی صادرات گاز خود تحت دو سناریو کوتاه­‌مدت (یک ساله) و میان‌­مدت (پنج ساله) عبارت­ند از:

1- افزایش صادرات به چین

در حال حاضر تنها مسیر صادرات گاز روسیه به چین از طریق خط لوله، خط لوله پاور سیبریا به طول 3000 کیلومتر است که در سال 2019 عملیاتی شده و ظرفیت آن 38 میلیارد متر مکعب است. خط دوم این خط لوله برای انتقال گاز روسیه به چین، هنوز عملیاتی نشده است. طول این خط 2600 کیلومتر است و گاز تولید شده در میادین غرب سیبری را به چین منتقل خواهد کرد. ظرفیت سالانه صادرات این خط لوله 30 میلیارد متر مکعب است.

پروژه دیگری تحت عنوان سایوز وستوک در حال برنامه‌­ریزی است که گاز طبیعی را از طریق مغولستان به چین منتقل می‌­کند. این خط لوله بخشی از خط لوله پاور سیبریا 2 است. این خط لوله در صورت تکمیل می­‌تواند سالیانه 50 میلیارد متر مکعب گاز به چین برساند. طبق گزارش BP روسیه در سال 2021 میلادی 7.6 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی از طریق خط لوله به چین صادر کرده است.

با توجه به زیرساخت‌­های موجود و اظهارنظرهای مقامات روسی مبنی بر افزایش 20 درصدی صادرات انرژی، روسیه در کوتاه­‌مدت با افزودن 3 تا 5 میلیارد متر مکعب به میزان صادارات سال 2021، می‌­تواند 10 تا 12 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به چین صادر کند.

پیش‌بینی می­‌شود در میان مدت (تا سال 2025)، ظرفیت عملیاتی خط لوله پاور سیبریا 1 به 38 میلیارد متر مکعب خواهد رسید. همچنین پیش‌­بینی می‌­شود بخشی از ظرفیت خط لوله سایوز وستوک به میزان 10 میلیارد متر مکعب نیز وارد مدار شده و به میزان صادرات صادرات چین و مغولستان افزوده خواهد شد.

2- افزایش صادرات ال.ان.جی

یکی از روش‌­های افزایش صادرات گاز روسیه، صادرات به صورت ال.ان.جی است. ظرفیت واحدهای موجود در جدول 3 آمده است. مجموع این ظرفیت 28 میلیون تن در سال (39 میلیارد متر مکعب) است، استفاده از این روش برای حجم­‌های بزرگ نیاز به فناوری سطح بالا و سرمایه‌گذاری‌­های بزرگتر دارد‌ لذا در کوتاه‌مدت نمی‌­توان افزایش قابل توجهی را ایجاد کرد.

جدول 3

 

شروع به کار واحد ال.ان.جی پرتوایا با ظرفیت 2.1 میلیارد متر مکعب و آرکتیک ال.ان.جی 2 با ظرفیت 9.24 میلیارد متر مکعب به ترتیب برای سال‌های 2021 و 2022 برنامه‌ریزی شده بودند که به دلایل مختلف از جمله تحریم هنوز به بهره‌­برداری نرسیده‌اند.

در مجموع روسیه در کوتاه‌مدت 50 میلیارد متر مکعب ظرفیت تولید ال.ان.جی دارد. بر اساس گزارش بی.پی مقدار صادرات ال.ان.جی روسیه در سال 2021 حدود 40 میلیارد متر مکعب بوده است. بنابراین روسیه در کوتاه‌­مدت حداکثر می­تواند 10 میلیارد متر مکعب افزایش تولید ال.ان.جی داشته باشد.

جدول 4

 

مطابق جدول 4، روسیه در میان­‌مدت (2026-2022) سه واحد مایع­‌سازی دیگر با مجموع 37 میلیارد متر مکعب در حال احداث دارد. مشکل جدی برای بهره­‌برداری این واحدها که با فناوری لینده آلمان در حال ساخت هستند، اعمال تحریم است.

با این وجود، به دلیل اینکه روسیه خود دارای توان فنی ساخت واحدهای کوچک ال.ان.جی است حتی اگر تحریم­‌های اعمال شده ادامه یابد می­‌توان انتظار داشت روسیه بخشی از ال.ان.جی خود را از این طریق توسعه داده و صادر کند. لذا پیش‌­بینی می‌­شود حدود 20 میلیارد متر مکعب در میان­‌مدت به ظرفیت صادرات ال.ان.جی روسیه افزوده شود.

3- افزایش صادرات به جنوب آسیا و خاورمیانه

دیگر گزینه روسیه برای تغییر بازار صادرات گاز، بازار خاورمیانه و جنوب آسیا (عراق، کشورهای حاشیه خلیج فارس، پاکستان و هند) است. مطابق تصویر 2، برای صادرات به این دو بازار سه مسیر ترکیه، ایران و افغانستان وجود دارد. در این میان، تنها مسیر ایران در کوتاه‌مدت یکساله قابل برنامه‌­ریزی است، چرا که دو مسیر دیگر فاقد زیرساخت خط لوله بوده و همچنین دارای مشکلات امنیتی و سیاسی هستند.

تصویر 2

دو مسیر ترکمنستان-ایران و آذربایجان-ایران برای صادرات از طریق ایران قابل استفاده است. از ترکمنستان به ایران دو خط لوله دولت­‌آباد-سرخس-خانگیران در شمال شرق و کربچه-کردکوی در حاشیه دریای خزر با مجموع ظرفیت ۲۰ میلیارد متر مکعب در سال وجود دارد. انتقال گاز روسیه به ترکمنستان از طریق خط لوله آسیای مرکزی (CAC) با ظرفیت 90 میلیارد متر مکعب متصل می‌­شود که به دلیل فرسوده شدن آن نیمی از این ظرفیت قابل دست­یابی است. لذا عامل محدودکننده در اینجا، ظرفیت خطوط لوله ترکمنسشتان به ایران است.

در غرب دریای خزر مسیر خط لوله صادراتی قاضی محمد-آستارا به عنوان محل اتصال ایران به روسیه از طریق آذربایجان است. ظرفیت این خط لوله 10 میلیارد متر مکعب است که برای افزایش حجم عملیاتی نیاز به تعمیر دارد. بنابراین میزان زیرساخت در دسترس برای انتقال گاز روسیه به بازارهای غرب و جنوب آسیا از طریق ایران، حداکثر 30 میلیارد متر مکعب است.

* ایران تنها راه نجات روسیه از بحران مازاد گاز

در مجموع  طبق گزارش اندیشکده سیاست‌گذاری امیرکبیر، با وقوع جنگ اوکراین، صادرات گاز روسیه به اروپا به میزان ۷۰ میلیارد متر مکعب کاهش داشته است و تنها گزینه جدی روسیه برای جبران کاهش صادرات گاز خود به اروپا در کوتاه‌مدت، صادرات گاز به بازار جنوب آسیا و خاورمیانه است؛ چرا که افزایش صادرات به چین و افزایش صادرات از طریق ال.ان.جی زمانبر بوده و همچنین با محدودیت‌های سیاسی و فنی مواجه است. 

در این راستا، ایران به علت موقعیت جغرافیایی و روابط سیاسی مناسب و همچنین وجود زیرساخت‌های قابل بهره‌برداری، بهترین گزینه برای صادرات گاز روسیه به شمار می‌رود. با توجه به نیاز روسیه به ایران باید راهبرد کشور، خرید (نه سوآپ) گاز روسیه با دریافت تخفیف باشد تا بدین صورت یک گام جدی به سمت تبدیل به هاب گازی منطقه بردارد.

در جدول 5 گزینه افزایش صادرات گاز روسیه در کوتاه‌مدت و میان‌مدت آورده شده که نشان می‌دهد در کوتاه‌مدت روسیه چاره‌ای جز صادرات به جنوب آسیا و خاورمیانه از مسیر ایران ندارد.

جدول 5

پایان پیام/

منبع: خبرگزاری فارس

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: میلیارد متر مکعب گاز میلیارد متر مکعب صادرات گاز روسیه گاز طبیعی روسیه روسیه در کوتاه افزایش صادرات کوتاه مدت برای صادرات خط لوله متر مکعب جنوب آسیا سال 2021 ال ان جی گاز خود

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۰۱۳۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رشد ۳۰ درصدی تجارت ایران و اتحادیه اروپا

جدیدترین آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار اروپا (یورو استات) نشان می‌دهد تجارت ایران و ۲۷ عضو اتحادیه اروپا در دو ماهه نخست سال جاری میلادی به ۸۴۷ میلیون یورو رسیده است.

مبادلات ایران و اتحادیه اروپا در دو ماهه نخست ۲۰۲۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۸ درصد افزایش داشته است. در ماه‌های ژانویه و فوریه سال قبل ۷۸۰ میلیون یورو کالا بین دو طرف مبادله شده بود.

بر اساس این گزارش واردات اتحادیه اروپا از ایران در دو ماهه نخست ۲۰۲۴ با افزایش ۳ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۱۴۴ میلیون یورو رسیده است. در ماه‌های ژانویه و فوریه سال قبل ۱۳۹ میلیون یورو کالا از ایران توسط کشور‌های اروپایی وارد شده بود.

صادرات اتحادیه اروپا به ایران در ماه‌های ژانویه و فوریه امسال نیز ۹ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته و به ۷۰۳ میلیون یورو رسیده است. اتحادیه اروپا در دوماهه نخست سال قبل ۶۴۱ میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده بود.

جهش ۴۶ درصدی صادرات آلمان به ایران در فوریه ۲۰۲۴

بر اساس این گزارش تجارت ایران و اروپا در دومین ماه سال جاری میلادی رشد قابل توجه ۳۰ درصدی داشته و از ۳۵۸ میلیون یورو در فوریه سال ۲۰۲۳ به ۴۶۸ میلیون یورو در فوریه ۲۰۲۴ رسیده است.

صادرات اروپا به ایران در فوریه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل با افزایش ۳۲ درصدی مواجه شده و به ۳۹۲ میلیون یورو رسیده است. صادرات اروپا به ایران در فوریه سال قبل ۲۹۷ میلیون یورو گزارش شده بود.

صادرات آلمان به ایران در فوریه امسال ۴۶ درصد رشد کرده و به ۱۴۱ میلیون یورو بالغ شده است. صادرات فرانسه به ایران نیز با ۳۷ درصد رشد به ۳۳ میلیون یورو و صادرات ایتالیا با کاهش ۶ درصدی به ۴۲ میلیون یورو رسیده است.

صادرات رومانی به ایران ۲۲ برابر شد

اما صادرات رومانی به ایران در فوریه ۲۰۲۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۲ برابر شده و از ۲.۵ میلیون یورو در فوریه سال قبل به ۵۷ میلیون یورو در فوریه امسال افزایش یافته است.

واردات اتحادیه اروپا از ایران نیز در فوریه ۲۰۲۴ با رشد ۲۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۷۶ میلیون یورو رسیده است. این رقم برای فوریه سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۶۱ میلیون یورو اعلام شده بود.

واردات ایتالیا از ایران ۲ برابر شد

واردات آلمان از ایران در فوریه امسال تغییر محسوسی نداشته و در سطح ۱۹ میلیون دلار باقی مانده است. اما واردات اسپانیا از ایران با رشد ۶۶ درصدی مواجه شده و به ۹.۳ میلیون یورو رسیده است. واردات ایتالیا از ایران نیز ۹۶ درصد رشد کرده و به ۲۶.۱ میلیون یورو افزایش یافته است. ایتالیا در فوریه سال قبل ۱۳.۳ میلیون یورو کالا از ایران وارد کرده بود.

باشگاه خبرنگاران جوان اقتصادی صنعت ، تجارت و کشاورزی